MODE-RETROSPECTIEF OVER VERGETEN FRANSE ONTWERPER
Jean-Charles de Castelbajac kleedde talloze beroemdheden. Van Lady Gaga tot paus Johannes Paulus II. Onlangs opende Jean-Charles de Castelbajac, the Power of Imagination, het eerste grote retrospectieve van de 76-jarige Franse ontwerper.
In zijn hoogtijdjaren in de jaren zeventig en tachtig was De Castelbajac even spraakmakend als zijn tijdgenoten als Jean Paul Gaultier, Claude Montana, Thierry Mugler en Kenzo. Hoewel nog altijd actief, raakte de ontwerper de afgelopen jaren in de vergetelheid.
PIONIER IN DE INDUSTRIE
Met zijn expositie in het Zuid-Franse Toulouse komt hier wellicht verandering in: “We willen een frisse blik werpen op het werk van De Castelbajac door zijn oeuvre in een nieuwe context te tonen,” zegt Lauriane Gricourt, directeur van het museum voor hedendaagse kunst Les Abattoirs. “Het betekent ook een koerswijziging voor ons als museum voor hedendaagse kunst, omdat we voor het eerst een mode-expositie presenteren.”
De tentoonstelling telt zo’n 300 objecten, variërend van iconische ontwerpen zoals de teddyberenjas, de Iceberg-cartoontruien - populair in de hiphopscene — tot archiefdocumenten, foto’s, collages, films en installaties die een carrière van bijna zestig jaar beslaan.
De ontwerper, die behoorde tot de generatie die de Franse mode opschudde met de doorbraak van prêt-à-porter mode in de jaren zeventig, was altijd een buitenstaander geweest — een rebel die tegelijk deel uitmaakt van het establishment zoals Vivienne Westwood.
De Castelbajac zegt dat het zien van al zijn werk onder één dak hem hielp structuur te ontdekken in wat vaak als chaos werd gezien. “Toen Lauriane me vertelde dat ik carte blanche had, voelde ik dat ik eindelijk mijn archipel kon scherpstellen en al die verschillende disciplines waarmee ik heb gewerkt niet langer als losse onderdelen zag, maar als één geheel,” zegt hij. “Wat ik al die jaren eigenlijk heb gedaan, is een universum bouwen — met zijn eigen, zeer precieze codes.”
LEES DOOR ONDER ILLUSTRATIE
De tentoonstelling is verdeeld in acht secties, met versierde muren met kleurrijke vlaggen, een verwijzing naar de Castelbajacs liefde voor middeleeuwse heraldiek. De tentoongestelde stukken variëren van het eerste jasje dat hij samen met zijn moeder ontwierp, gemaakt van zijn oude vilten deken uit het internaat, tot een met juwelen bezette schoen die Beyoncé Knowles-Carter droeg in de videoclip Telephone en zijn recente samenwerking met skatemerk Palace.
UPCYCLING
De Castelbajac was de eerste die werkte met upcycling, door vanaf het einde van de jaren zestig kleding te maken van dweilen, dekens en medische verbanden — twee decennia vóór Martin Margiela. Hij nam zijn duurzame modevisie mee naar zijn laatste functie als artistiek directeur van Benetton (2018–2022), met creaties zoals een waterdichte trenchcoat van karton.
Ook legde hij de basis voor de kruisbestuiving tussen mode en kunst. De tentoonstelling bevat onder meer een uitnodiging ontworpen door Keith Haring, foto’s van Robert Mapplethorpe en Duane Michals, een schaalmodel van een decorontwerp van Xavier Veilhan en jurken die met de hand zijn beschilderd door Anh Duong en de Franse kunstenaar Ben.
Daarnaast liep hij vooruit op de trend waarbij ontwerpers hun vakgenoten inzetten in reclamecampagnes, door Vivienne Westwood, Franco Moschino en Chantal Thomass te casten in advertenties voor Iceberg. Hij was ook een vroege pleitbezorger van sportswear, met kleding bedrukt met stripfiguren, popcultuuriconen en slogans. “Jay-Z heeft de meest ongelooflijke collectie van mijn cartoontruien — hij vertelde me dat hij er meer dan honderd heeft,” zegt hij.
