EXCLUSIEF INTERVIEW MET CURATOR & MODESOCIOLOOG THIERRY-MAXIME LORIOT
Jean Paul Gaultier expositie
De Canadese curator, modesocioloog en couture-liefhebber Thierry-Maxime Loriot weet wereldwijd velen te boeien met zijn unieke, verhalende museumtentoonstellingen. Wat maakt volgens hem de Iris van Herpen expositie, die vanaf september in Rotterdam te zien is, interessant voor een breed publiek?
Door Elisabeth Clauss
Hij ontwierp fantastische exposities gewijd aan Jean Paul Gaultier (2011), Thierry Mugler (2019) en Viktor&Rolf (2024). Meer dan 7 miljoen mensen heeft Thierry-Maxime Loriot in deze tijd van digitale cultuur naar fysieke modepresentaties gelokt. ‘Wat ik leuk vind is verhalen vertellen. Ik werk altijd met kunstenaars die toevallig modeontwerper zijn. Ik houd niet van nostalgie, ik zie mijn exposities als hedendaagse installaties die naar de toekomst kijken. En ik richt me vooral op mensen die niet zo veel van mode weten, want de anderen komen toch wel.’
Als student architectuur in Montreal werd Thierry-Maxime Loriot (1976) eind jaren negentig op straat gespot door een castingdirector. Zijn eerste reclamecampagne was voor Burberry. De fotograaf was Mario Testino en Kate Moss een van de andere modellen. Vanuit zijn passie voor geschiedenis kijkt hij nieuwsgierig naar zijn tijdgenoten in het besef dat vragen soms belangrijker zijn dan antwoorden.
“Thierry Mugler weigerde te exposeren”
VERTROUWELING VAN DE GROTE COUTURIERS. Meer dan 25 jaar lang weigerde Thierry Mugler alle verzoeken om te exposeren, zelfs van het prestigieuze V&A Museum in Londen. Toch was het Mugler zelf die contact zocht met Loriot. ‘Hij was erg bescheiden over zijn werk. Dat was geen valse bescheidenheid, want als professioneel danser kwam hij niet uit de modewereld. Maar zijn vermogen om regels en codes te ontwrichten zorgde dat hij zich als een echte ‘maker’ onderscheidt van de ‘stylisten’.’
STREVEN EN INSPIRATIE. ‘Ik wil dat modetentoonstellingen culturele gebeurtenissen zijn, zoals muziek of film. Ik vond inspiratie in het werk van Rodeo FX, het bedrijf dat de speciale effecten deed voor succesvolle series als Stranger Things en Lord of the Rings. Zij verzorgden het holografische deel van de Mugler-tentoonstelling en de visuele effecten voor die over Viktor&Rolf. Maar inspiratie kan ook komen van een kunstenaar, zoals Philipp Furhofer, met wie ik voor de Mugler-installatie ook heb samengewerkt.’
LEES VERDER ONDER DE FOTO
Thierry Mugler expositie
DE KRACHT VAN VERHALEN. ‘Een expositie is als een scenario, of een roman. Met een begin, een midden en een einde. Als je het ritme van het verhaal respecteert, dan kan de opgewekte emotie zeer krachtig zijn. Ervaring maakt het verschil. Mijn liefde voor tentoonstellingen maken komt misschien voort uit de ‘frustratie’ dat ik na mijn studie nooit architect ben geworden. Dat motiveert in ieder geval mijn ambitie om exposities inhoudelijker, menselijker en indrukwekkender te maken.’
DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN DIGITAAL. ‘Het is belangrijk om verschillende werkterreinen te verkennen. Aan het einde van zijn carrière stopte Mugler met mode, maar hij bleef wel voor de opera werken. Op de spectaculaire jurk die hij voor Lady Macbeth had ontworpen – van verweerd latex – projecteerden we een digitale video. Met nieuwe technologie kun je de kwetsbare werkelijkheid overwinnen.’
HET BELANG VAN LOCATIE. ‘De tentoonstelling van Jean Paul Gaultier was in 12 steden te zien in steeds verschillende ruimtes, van een witte kubus en een Spaans paleis, tot Zaha Hadids welvende Dongdaemun Design Plaza in Seoul, met ronde muren en een heel hoog plafond! Met mode-exposities is het net als met film: waar je hem ook ziet, als hij goed is, is hij goed.’
DE IMPACT VAN EEN MODE-EXPOSITIE. ‘Je moet onderscheid maken tussen tentoonstellingen die een museum maakt en commerciële tentoonstellingen die merken organiseren om buiten de winkels een nieuw publiek te bereiken. Ik heb geen kritiek op zulke door merken gefinancierde exposities, maar die van culturele instellingen hebben een andere focus en eerder een artistiek dan een commercieel doel.’
DE KEUZE VAN MODEKUNSTENAARS. ‘Allereerst zoek ik ontwerpers en onderwerpen waarmee ik verhalen kan vertellen. Soms vind je die toevallig. Viktor en Rolf zaten in hetzelfde restaurant als ik te eten: ik stelde me voor. We raakten aan de praat en ons eerste project was geboren. Bij Mugler was het, denk ik, mijn Angelsaksische, meer onafhankelijke benadering die hem overtuigde. Dat paste beter bij het punt dat hij met de expositie wilde maken dan een meer academische invalshoek. Alle ontwerpers hebben er een hekel aan als we ze een interpretatie opdringen.’
LEES VERDER ONDER DE FOTO
Jean Paul Gaultier expositie
INVLOED EN BEKENDHEID. ‘Een ontwerper hoeft niet beroemd te zijn om er een tentoonstelling aan te wijden. Iris van Herpen bijvoorbeeld is niet erg bekend bij het grote publiek. Ze heeft ook geen parfums, die altijd helpen om een merk populair te maken. Maar haar tentoonstelling Sculpting the Senses (2023/2024) in het Musée des Arts Décoratifs in Parijs was dankzij mond-tot-mondreclame toch een van de grootste successen daar.
‘Verschillende jonge ontwerpers schreven me dat mijn tentoonstelling over Jean Paul Gaultier ze inspireerde om de mode in te gaan.’ Hoewel die expositie met 3,2 miljoen bezoekers nog steeds het wereldrecord heeft, vindt Loriot dat ‘niet het aantal bezoekers het succes bepaalt, maar de impact op het publiek’.
Welk aspect van haar unieke universum kan een expositie over Iris Van Herpen aantrekkelijk maken voor een breed publiek? ‘Zij is van haar generatie de enige vrouw die de grenzen van de haute couture verkent, terwijl ze zichzelf de vrijheid gunt om te innoveren en technieken opnieuw uit te vinden. Precies wat de haute couture nodig heeft. Ze laat aan een jongere generatie zien dat je net als Gabrielle Chanel een creatieve, onafhankelijke en volhardende vrouw kunt zijn, ook zonder een grote groep achter je. Een eigen modehuis is voor iedereen belangrijk en inspirerend.’
Waar zitten de uitdaging en het plezier van het maken van een grote tentoonstelling? ‘Het ingewikkeldst blijft het onverwachte, soms zelfs tot op het laatste moment voor de opening. Wat in theorie perfect leek, werkt plotseling niet meer. Net als in het leven. Het leukste en spannendste is om met levende kunstenaars te werken. Samen redden we geen levens, maar we maken ze wel mooier.’
Welke tentoonstelling heeft jou persoonlijk het meest geërgerd? Alexander McQueen, Savage Beauty, in 2011 in het Metropolitan Museum in New York. Ik was er zelfs een beetje bang voor, want die opende twee weken eerder dan mijn expositie in Montreal over Jean Paul Gaultier.’ [lacht].
Iris van Herpen - Sculpting the Senses, is vanaf september te zien in Kunsthal Rotterdam
Viktor&Rolf expositie