LEESTIP: NIETS BIJZONDERS. ‘TERGEND GRAPPIG’ BOEK VAN NICOLE FLATTERY

Wie fan is van Andy Warhol weet dat de pop-art kunstenaar dagboeken bijhield. Dat wil zeggen, hij schreef ze niet zelf, maar dicteerde dagelijks gebeurtenissen van de laatste 24 uur aan onder andere Pat Hackett en Bridget Polk.

In 1968 verscheen van Andy Warhol het boek a, A Novel, een transcriptie van 24 cassettebandjes met gesprekken opgenomen vanaf 1965 tot 1967 met gespreken tussen Warhol en Warhol-superstar/kunstenaar Ondine. De bandjes waren uitgetypt door onder anderen Maureen Tucker (drummer Velvet Underground) en twee studentes. Wat had ik als Warhol-fan graag als luistervink die teksten willen uittypen!

De Schotse auteur Nicole Flattery kwam op het lumineuze idee om Mae, de hoofdpersoon in Niets Bijzonders op te schepen met die klus. Flattery’s boek speelt zich af in 1966 in het dan nog rauwe New York waar Mae woont met haar aan drankverslaafde moeder en diens los-vast vriend. Mae is 17 als het boek begint, schoolverlater en op zoek naar een baan – weg uit dat trieste huishouden!

Via een vermakelijke verhaalwending belandt ze in The Factory – Warhols atelier. Daar krijgt Mae als taak het uittikken van tientallen cassettebandjes. Ze doet dat samen met Shelley, waar ze aanvankelijk tegen opkijkt.

De rusteloze meiden raken bevriend. Ze vinden elkaar in hun eenzaamheid, ellendige jeugd en tienertijd. In de bizarre setting van The Factory - met maffe feestjes en losgeslagen types - ontwikkelt zich een kwetsbare vriendschap. Even makkelijk laat het schijnbaar onlosmakelijke duo elkaar soms vallen.

Warhol, die gaande weg het boek als kunstenaar steeds bekender wordt, speelt overigens hoogstens in direct een rol van betekenis in dit boek. Nicole Flattery voert hem een enkele keer op als Mae hem in het grote atelier aan het werk ziet. Eén keer staan ze in de samen in lift! Maar voor haar blijft de kunstenaar een soort schaduw, ongrijpbaar en duidelijk onbereikbaar voor een kleurloos meisje als Mae.

Aanvankelijk storten Mae en Shelley zich voor een schamel loon obsessief op hun ongewone klus, het uittikken van talloze bandjes. Mae raakt hierdoor in de ban van de raadselachtige uitspraken van de aan amfetamine verslaafde Ondine.

Na maandenlang typen hebben Mae en Shelley alle bandjes uitgetikt en is voor Mae de magie van zowel Ondine als Warhol verbroken. Een tijd lang waande Mae zich de schrijfster van een Warhol  boek, tot het langzamerhand indaalt dat ze niet meer is dan een typiste, omringt door labiele mensen.

Nadat de afgeronde tikklus volgt een andere lousy betaalde job. Als Mae hoort dat er een mislukte aanslag is gepleegd op Warhol, blijkt de gebeurtenis haar meer te doen dan ze dacht, verward zakt ze in een depressie. Maar veerkrachtig als ze is, weet ze zich te herpakken.

Nicole Flattery beschrijft het allemaal in een droog komische schrijfstijl en trekt de lezer moeiteloos mee in een origineel verhaal over de ontregelde levens van twee onzekere meiden.

Niets bijzonder is een geslaagde, scherp geschreven coming-of-age roman over de weg naar volwassenheid, inclusief het ontdekken van seksualiteit. Of de vriendschap tussen Mae en Shelley overeind blijft, komt het goed met de meiden? Dat spoiler ik natuurlijk niet.

Hou je van de boeken van Sally Rooney? De bestsellerauteur prijst Niets Bijzonders aan als ‘genadeloos en tergend grappig’. Mee eens.  Flattery’s Niets Bijzonders is wel degelijk een bijzonder boek.

Nicole Flattery. Niets bijzonders. Uitgeverij Brooklyn €22,50